Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2015

Γιῶργος Σεφέρης — Ἐπιφάνια, 1937


Τ᾿ ἀνθισμένο πέλαγο καὶ τὰ βουνὰ στὴ χάση τοῦ φεγγαριοῦ
ἡ μεγάλη πέτρα κοντὰ στὶς ἀραποσυκιὲς καὶ τ᾿ ἀσφοδίλια
τὸ σταμνὶ ποὺ δὲν ἤθελε νὰ στερέψει στὸ τέλος τῆς μέρας
καὶ τὸ κλειστὸ κρεβάτι κοντὰ στὰ κυπαρίσσια καὶ τὰ μαλλιά σου
χρυσά· τ᾿ ἄστρα τοῦ Κύκνου κι ἐκεῖνο τ᾿ ἄστρο ὁ Ἀλδεβαράν.
Κράτησα τὴ ζωή μου κράτησα τὴ ζωή μου ταξιδεύοντας
ἀνάμεσα στὰ κίτρινα δέντρα κατὰ τὸ πλάγιασμα τῆς βροχῆς
σὲ σιωπηλὲς πλαγιὲς φορτωμένες μὲ τὰ φύλλα τῆς ὀξιᾶς,
καμιὰ φωτιὰ στὴν κορυφή τους· βραδιάζει.
Κράτησα τὴ ζωή μου· στ᾿ ἀριστερό σου χέρι μία γραμμὴ
μιὰ χαρακιὰ στὸ γόνατό σου, τάχα νὰ ὑπάρχουν
στὴν ἄμμο τοῦ περασμένου καλοκαιριοῦ τάχα
νὰ μένουν ἐκεῖ ποὺ φύσηξε ὁ βοριὰς καθὼς ἀκούω
γύρω στὴν παγωμένη λίμνη τὴν ξένη φωνή.
Τὰ πρόσωπα ποὺ βλέπω δὲ ρωτοῦν μήτε ἡ γυναίκα
περπατώντας σκυφτὴ βυζαίνοντας τὸ παιδί της.
Ἀνεβαίνω τὰ βουνά· μελανιασμένες λαγκαδιές· ὁ χιονισμένος
κάμπος, ὡς πέρα ὁ χιονισμένος κάμπος, τίποτε δὲ ρωτοῦν
μήτε ὁ καιρὸς κλειστός σε βουβὰ ἐρμοκλήσια μήτε
τὰ χέρια ποὺ ἀπλώνουνται γιὰ νὰ γυρέψουν, κι οἱ δρόμοι.
Κράτησα τὴ ζωή μου ψιθυριστὰ μέσα στὴν ἀπέραντη σιωπὴ
δὲν ξέρω πιὰ νὰ μιλήσω μήτε νὰ συλλογισθῶ· ψίθυροι
σὰν τὴν ἀνάσα τοῦ κυπαρισσιοῦ τὴ νύχτα ἐκείνη
σὰν τὴν ἀνθρώπινη φωνὴ τῆς νυχτερινῆς θάλασσας στὰ χαλίκια
σὰν τὴν ἀνάμνηση τῆς φωνῆς σου λέγοντας «εὐτυχία».
Κλείνω τὰ μάτια γυρεύοντας τὸ μυστικὸ συναπάντημα τῶν νερῶν
κάτω ἀπ᾿ τὸν πάγο τὸ χαμογέλιο τῆς θάλασσας τὰ κλειστὰ πηγάδια
ψηλαφώντας μὲ τὶς δικές μου φλέβες τὶς φλέβες ἐκεῖνες ποὺ μοῦ ξεφεύγουν
ἐκεῖ ποὺ τελειώνουν τὰ νερολούλουδα κι αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος
ποὺ βηματίζει τυφλὸς πάνω στὸ χιόνι τῆς σιωπῆς.
Κράτησα τὴ ζωή μου, μαζί του, γυρεύοντας τὸ νερὸ ποὺ σ᾿ ἀγγίζει
στάλες βαρειὲς πάνω στὰ πράσινα φύλλα, στὸ πρόσωπό σου
μέσα στὸν ἄδειο κῆπο, στάλες στὴν ἀκίνητη δεξαμενὴ
βρίσκοντας ἕναν κύκνο νεκρὸ μέσα στὰ κάτασπρα φτερά του,
δέντρα ζωντανὰ καὶ τὰ μάτια σου προσηλωμένα.

Ὁ δρόμος αὐτὸς δὲν τελειώνει δὲν ἔχει ἀλλαγή, ὅσο γυρεύεις
νὰ θυμηθεῖς τὰ παιδικά σου χρόνια, ἐκείνους ποὺ ἔφυγαν
ἐκείνους
ποὺ χάθηκαν μέσα στὸν ὕπνο τοὺς πελαγίσιους τάφους,
ὅσο ζητᾶς τὰ σώματα ποὺ ἀγάπησες νὰ σκύψουν
κάτω ἀπὸ τὰ σκληρὰ κλωνάρια τῶν πλατάνων ἐκεῖ
ποὺ στάθηκε μία ἀχτίδα τοῦ ἥλιου γυμνωμένη
καὶ σκίρτησε ἕνας σκύλος καὶ φτεροκόπησε ἡ καρδιά σου,
ὁ δρόμος δὲν ἔχει ἀλλαγή· κράτησα τὴ ζωή μου.
Τὸ χιόνι
καὶ τὸ νερὸ παγωμένο στὰ πατήματα τῶν ἀλόγων.


σχόλια
Ίσως οι δυνατότεροι στίχοι που έχουν μελοποιηθεί ποτέ. Συνδυασμό τελειότητας αποτελεί η ερμηνεία του σερ, Γρηγόρη Μπιθικώτση, η μουσική του κορυφαίου Έλληνα συνθέτη, Μίκη Θεοδωράκη και οι στίχοι του Νομπελίστα Έλληνα ποιητή, Γεωργίου Σεφέρη (οι στίχοι αυτοί δεν είναι παρά ένα μικρό κομμάτι από το ποίημα Επιφάνια, 1937). 
 Λίγες γραμμές αρκούν στο μεγάλο μας ποιητή για να αποδώσει με τον καλύτερο τρόπο τις δυσκολίες που συναντάμε καθημερινά στη ζωή μας και το μεγαλείο εκείνων που καταφέρνουν να τις ξεπερνούν διατηρώντας ταυτόχρονα την αγνότητα τους. Το μήνυμα της αξίας της προσπάθειας που απορρέει μέσα από την πίστη στα ιδανικά του ανθρώπου βρήκε επιτέλους έκφραση και αρχικά γέμισε με ικανοποίηση και στη συνέχεια έδωσε τη δύναμη να συνεχίζουν, σε όσους μένουν πιστοί στις αξίες τους. 
 Κάθε φορά που αισθάνομαι άσχημα, κάθε φορά που έρχομαι αντιμέτωπος με κάποια δυσκολία, θυμάμαι αυτά τα λόγια και αμέσως ο δρόμος μου φωτίζεται και στο μονοπάτι μπροστά μου τα εμπόδια εξαφανίζονται. Πρόκειται για εμπόδια που εμείς οι ίδιοι τοποθετούμε εκεί, πρόκειται συνήθως για εμπόδια που δεν υπάρχουν παρά στο μυαλό μας, γιατί η ζωή έχει πολλά να σου προσφέρει στο ταξίδι της αρκεί να μείνεις στο φωτισμένο μονοπάτι που σου έχει ετοιμάσει σύμφωνα με αυτά που της έχεις ζητήσει. 
Πρέπει να ταξιδέψω κατά το πλάγιασμα της βροχής, να ξεπεράσω τις δυσκολίες που θαμπώνουν τον ουρανό μου... σε σκοτεινές πλαγιές με κρυμμένους κινδύνους, με άτομα που παραφυλάνε περιμένοντας τη στιγμή που θα κάνω το λάθος για να πέσουν επάνω μου και σα θηρία να με κατασπαράξουν, αφού δεν τους έχει απομείνει τίποτα πια που να αξίζει, έχουν απολέσει κάθε φύλλο αγνότητας... και δεν φαίνεται να υπάρχει καμία ελπίδα για αυτούς. Πρέπει να κρατήσω τη ζωή μου... 
 Η αξία του νικητή φαίνεται από την αξία του νικημένου. Όταν αυτό που έρχεσαι αντιμέτωπος είναι πολύ δυνατό, όταν για να το κερδίσεις χρειάζεται να υπερβείς τον εαυτό σου, τότε η νίκη σου έχει μεγαλύτερη σημασία. Οι δυσκολίες που συναντάμε στο ταξίδι που λέγεται ζωή είναι πολλές και είναι μικρότερες ή μεγαλύτερες. Είναι αυτές οι δυσκολίες που διαχωρίζουν την ήρα από το στάρι, αυτούς που πραγματικά αξίζουν και ανταμείβονται για τους κόπους τους, από αυτούς που δεν τα καταφέρνουν, επιλέγοντας την εύκολη λύση, η οποία μπορεί μεν να τους δώσει μια πρόσκαιρη χαρά και ικανοποίηση όμως σε βάθος χρόνου θα τιμωρηθούν, γιατί η Νέμεσις θα έρθει να αποδώσει δικαιοσύνη. 
 Η ανθρώπινη ψυχή έχει φτιαχτεί για όμορφα πράγματα και εμείς συνεχώς την λερώνουμε και τη μικραίνουμε με τις πράξεις και τις σκέψεις μας αντί να την εξυψώνουμε τρέφοντάς την με τα πράγματα που έχουν αξία, όπως η τέχνη, όπως αυτό το τραγούδι... 

 Όμως εγώ συνεχίζω...

bestlyrics